دانشجوی گرامی، برنامه‏ریزی زمینه‏ساز کامیابی و موفقیت‏هایی است. زیرا از یک سو به ما شیوه صحیح به کار گرفتن فرصت‏ها را می‏آموزد و از سوی دیگر با نیل به هدف‏های کوتاه‏مدت و میان‏مدت، رضایت خاطرشان را فراهم می‏سازد. اینکه چگونه یک برنامه‏ریزی مناسب برای نیازهای خود تنظیم نماییم منوط و مشروط به تحقق موارد ذیل است:
1. تعیین هدف.
2. تشخیص نیازها وکاستی ها و نواقص احتمالی. باید خواست‏ها و احتیاجات اساسی خود را در آن زمینه بخصوص روشن کنیم. به عنوان مثال:در یک مقطع مشخص، چه درسی را نیاز داریم بیاموزیم تا تسلط بر آنها پیدا کنیم.
3. فرصت‏ها و اوقاتی که باید صرف تحقق اهداف برنامه شود، چه میزانی است؟
4. چه روشی مطلوب‏ترین شیوه برای دست‏یابی به اهداف مورد نظر می‏باشد.
5. در مرحله اجرا نیازمند به چه ابزار و کاربرد چه وسایلی هستیم؟
6. پس از اجرا به ارزیابی فعالیت‏های انجام شده می‏پردازیم تا میزان دسترسی به اهداف مشخص شود و میزان عدم موفقیت در رسیدن به برنامه را نیز معلوم نماییم. این مرحله که تحت عنوان بازخورد(فیدبک) نامیده می‏شود، فرصتی به ما می‏بخشد تا بتوانیم عوامل ناکامی احتمالی را نیز بشناسیم و از بروز مجدد آن در برنامه مورد نظر پیشگیری نماییم.
از آفات برنامه‏ریزی، فقدان تلاش و پشتکار در دستیابی به هدف برنامه است. و شاید در ابتدای فعالیت به همه موارد مورد نظر دست نیافته و دلسرد شویم و از ادامه راه باز بمانیم. و بی تردید عمل به برنامه، مستلزم چشم‏پوشی از برخی فرصت‏های فراغت، سرگرمی‏ها و تفریحات می‏باشد، در این صورت باید خود را سازگار با برنامه می‏نماییم تا بتوانیم به نتیجه مطلوبی دست یابیم.
برنامه‏ریزی به منظور پیشرفتن تحصیلی از مهمترین زمینه‏های موفقیت جوانان و نوجوانان است. به ویژه آنکه در این زمینه با رقابت‏های فشرده‏ای روبرو هستند.
برنامه‏ریزی بر حس اعتماد به نفس می‏افزاید و هسته مرکزی اطمینان به شخصیت را رشد می‏دهد و موجب می‏شود با نگاهی امیدوارتر به جهان بنگریم. از نگاه دیگر ممکن است در ابتدا، برنامه‏ریزی با کندی مواجه شود ولی در جریان عمل به برنامه به آن عادت می‏کنیم و به مرور زمان جزء شخصیت ما می‏شود. برنامه‏ریزی علاوه بر صرفه‏جویی در وقت و فرصت‏های زندگی، موجب می‏شود تا خود را و نیازهایمان را بهتر و بیشتر بشناسیم. لازمه برنامه‏ریزی موفق، انعطاف‏پذیری در عمل به برنامه است و نیز نگاه واقع‏بینانه به کاستی‏ها و ضعف‏های موجود در زمینه‏ای است که برنامه تنظیم می‏کنیم. برنامه‏ریزی تفکر ما را نسبت به زندگی شکل می‏دهد و تفکّر منسجم منتهی به عمل در زندگی ایجاد می کند.
به منظور داشتن یک برنامه منظم، لازم است جدولی تهیه نمایید و ساعات شبانه روز و ایام هفته را (به ترتیب در ستون افقی و عمودی) یادداشت کرده و برای هر ساعتی در هر روز از ایام هفته کار و برنامه مناسب را در آن یادداشت نمایید. مثلاً چه ساعتی از خواب بیدار شوید؟ساعتی را به نماز و نرمش و صرف صبحانه و دیگر کارها اختصاص دهید، ساعات درس و کلاس و مطالعه و استراحت و نظافت و... را نیز دقیقا در جدول بنویسید و خود را موظف کنید طبق جدول تهیه شده که متناسب با توانایی‏های خودتان است عمل نمایید. در این مسیر نیاز به یک عزم و اراده جدی هست که انشاءالله در شما وجود دارد.
به منظرو تأکید بر نقش نظم در پیشرفت و تکامل علمی و انسانی و... توجه شما را به سخنان علی(ع) پس از ضربت خوردن به دست ابن‏ملجم «لعنه ‏الله» به فرزندان خود حسن و حسین(ع) جلب می کنم که حضرت چنین فرمود: «اوصیکما و جمیع ولدی و اهلی و من بلغه کتابی بتقوی الله و نظم امرکم؛ شما و همه فرزندان و کسانم و هر کسی را که نوشته‏ام به او می‏رسد، به تقوای خدا و نظم داشتن در کارتان سفارش می‏کنم».
نکته مهم این است که اولین جمله‏ای که در وصیت‏نامه خود به فرزندان خود در آن حالت خاص پس از توصیه به تقوا و دوری از گناه، توصیه به نظم در امور و کارها فرمود و این نشانه اهمیت نظم و نقش آن در سعادت و موفقیت انسان است و بدون آن کسی به جایی نمی رسد.
بعد از طرح و برنامه آنچه اهمیت دارد و باید عملیاتی گردد پر کردن برنامه و طرح تهیه شده است محتوای برنامه براساس دو عامل پر و به اصطلاح تعیین می شود:
1. هدف.
2- نیازها، کاستی ها و نقص ها.
شما باید براساس هدف خودعمل کنید و در صدد مرتفع ساختن نیازها و کاستی ها باشید و در این راستا گام برداید و ما چون از هدف شما خبر نداریم و یا با نیازها و کاستی ها و نواقص زندگی فردی و اجتماعی و تحصیلی و خانوادگی و اقتصادی و... شما آگاهی نداریم نمی توانیم محتوای نامه شما را تدارک نماییم اما یکی دو چیز را می دانیم. اولین نکته ای که می دانیم آن است که شما یک مسلمان هستید و این مسلمانی مسؤولیتی را متوجه شما می کند لذا بخشی از این برنامه باید مطابق آنچه مسلمانی اقتضا می کند پر شود. برخی از این محتوا همانا اعمال عبادی شماست مانند این که باید بخشی از برنامه شما به خواندن نماز، قرآن، اطلاع از احکام دین و عمل به آنچه دین بر دوش شما گذارده است اختصاص یابد. البته مسلمانی فقط در عبادت جلوه نمی کند و تمام زندگی ما باید متکی بر اسلام باشد.
نکته دومی که از شما می دانیم آن است که شما یک دانشجو هستید لذا باید بخش دیگری از برنامه شما با مطالعه مواد درسی رشته تحصیلی شما پر شود شاید بیشترین نیازها، کاستی ها و اساسی ترین اهداف شما همین تحصیل باشد و باید بیشترین محتوای برنامه شما نیز امور درسی و تحصیلی باشد کار را از مواد درسی ضروری، مواد درسی که در آنها احساس ضعف می کنید وکاستی را در تحصیل شما ایجاد کرده است شروع کنید. گمان نمی کنیم جز دو برنامه فوق برنامه اساسی دیگری وجود داشته باشد مگر برنامه های ریز و جزئی البته خوب می دانید وجود تفریح و گردش و برنامه های نشاط آور نیز یکی از ضرورت های زندگی انسانی است. آنچه گفته شد از محتوای برنامه برگرفته از حدیثی است از امام کاظم(ع) که می فرمایند بکوشید برنامه و ساعت زندگی خود را در چهار بخش تنظیم کنید:
1- بخشی را به مناجات.
2- بخشی را بعه کسب معاش و روزی.
3- بخشی را نیز به معاشرت با برادران دینی مخلص و مورد وثوق که عیب شما را می نمایانند، اختصاص دهید.
4- بخشی را نیز به تفریح بپردازید.
در مورد شما معاش و روزیتان در ادامه تحصیل نهفته است.